บทความธรรมะ:สมุทัยเป็นตัวกำหนดละ
พระอัสสิแสดงธรรมให้กับอุปติสสะ จนได้ดวงตาเห็นธรรม
“ธรรมเหล่าใดเกิดแต่เหตุ พระตถาคตทรงแสดงเหตุแห่งธรรมเหล่านั้น
และความดับแห่งธรรมเหล่านั้น พระมหาสมณะมีปกติทรงสั่งสอนอย่างนี้.”
ที่น่าสังเกตคือ
ในอกุศลจิตมีเหตุ ๓ คือ โลภะเหตุ โทสะเหตุ โมหะเหตุ
ในกุศลจิตมีเหตุ ๓ คือ อโลภะเหตุ อโทสะเหตุ อโมหะเหตุ
แสดงให้เห็นว่า เหตุทั้ง ๖ นั้นเป็นเหตุที่ต้องดับ
แต่พอมาเทียบกับสัจจ ๔ โลภะเหตุ เป็นตัวตัณหา คือตัวสมุทัย เป็นตัวที่ต้องละ
แต่ โทสะเหตุ โมหะเหตุ อโลภะเหตุ อโทสะเหตุ อโมหะเหตุ เป็นตัวทุกข์
เป็นตัวกำหนดรู้เท่านั้น ไม่ใช่ตัวที่ต้องละด้วยกระนั้นหรือ?